Race na stadionach. Tradycja kibicowska czy realne zagrożenie?

Race i inna pirotechnika stadionowa od lat budzą w Polsce ogromne emocje. Dla wielu kibiców to element widowiska, barwna oprawa i podkreślenie przywiązania do drużyny. Dla organizatorów meczów i służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo to przede wszystkim poważne zagrożenie.

Aspekt prawny

Zgodnie z obowiązującym prawem wnoszenie i odpalanie rac na stadionach jest zabronione. Wytyczne PZPN jasno wskazują, że organizator meczu ma obowiązek zapobiegać wniesieniu pirotechniki, a w przypadku naruszenia – zidentyfikować sprawców i zgłaszać incydent odpowiednim organom. Okręgowe Związki Piłki Nożnej, w swoich regulaminach rozgrywek wprost odnoszą się do zakazu używania środków pirotechnicznych, przewidując kary dyscyplinarne dla klubów.

Dlaczego race są niebezpieczne?

Race mogą osiągać temperaturę powyżej 1500 stopni Celsjusza. Nawet chwilowy kontakt ze skórą grozi poparzeniem. Dym utrudnia widoczność i oddychanie, a w przypadku osób starszych czy dzieci może wywołać poważne reakcje zdrowotne.

Dodatkowym zagrożeniem są sytuacje, gdy odpalone race są rzucane w stronę boiska, zawodników lub innych kibiców. Statystyki PZPN wskazują, że incydenty z pirotechniką to wciąż jeden z głównych problemów bezpieczeństwa na poziomie Ekstraklasy i I ligi, ale pojawiają się również w meczach niższych lig, zwłaszcza w derbach lokalnych.

Perspektywa kibiców

Środowiska kibicowskie od lat argumentują, że race to element kultury trybun, który dodaje meczom widowiskowości. Część fanów wskazuje, że w niektórych krajach Europy dopuszcza się tzw. „kontrolowaną pirotechnikę” – odpalanie rac w wyznaczonych strefach, pod nadzorem przeszkolonych osób.

Czy kompromis jest możliwy?

W Polsce temat legalizacji rac powraca co kilka lat, ale stanowisko PZPN i służb bezpieczeństwa pozostaje niezmienne – bezpieczeństwo jest priorytetem, a ryzyko związane z używaniem pirotechniki jest zbyt wysokie. W ostatnich sezonach pojawiały się testowe dyskusje o specjalnych strefach do pokazów pirotechnicznych poza boiskiem, jednak nie zostały one wdrożone na szeroką skalę.

Rola klubów i organizatorów

Kluby odpowiadają za kontrolę wejść, współpracę z Policją i monitoring. To one ponoszą kary finansowe za zachowania swoich kibiców. Dlatego coraz częściej inwestują w lepsze systemy kontroli, bramki wejściowe, monitoring HD i szkolenie stewardów.

W niższych ligach, gdzie brakuje takiej infrastruktury, kluczowa jest ścisła współpraca z Policją i lokalnymi służbami porządkowymi.

Podsumowanie

Race na stadionach pozostają jednym z najbardziej kontrowersyjnych tematów polskiej piłki. Z jednej strony atrakcyjna wizualnie tradycja kibicowska, z drugiej realne zagrożenie dla zdrowia i życia. Dopóki prawo będzie jednoznacznie zabraniać ich używania, obowiązkiem organizatorów i związków piłkarskich jest egzekwowanie tego zakazu. Jako członek Komisji ds. Bezpieczeństwa Małopolskiego ZPN apeluję, abyśmy wszyscy pamiętali, że mecz piłkarski ma być świętem sportu, a nie ryzykownym eksperymentem z ogniem.

Piotr Grabarczyk

 Członek Komisji ds. Bezpieczeństwa na Obiektach Piłkarskich
 Małopolskiego Związku Piłki Nożnej